علت دستور به ابراهیم(ع) برای ذبح فرزند

سؤال

از منظر قرآن چرا حضرت ابراهیم(ع) مأمور به ذبح فرزندش شد؟

قرآن، داستان فرمان به ابراهیم(ع) برای ذبح فرزندش اسماعیل(ع) را «امتحان آشکار» می‌نامد. علت این امتحان، سنجش ایمان و باور ابراهیم(ع) دانسته شده است. به اعتقاد مفسران، در این امتحان، سطح اطاعت ابراهیم از خداوند، در مسئله مهمی مانند کشتن فرزند، مورد امتحان قرار گرفت.

امام خمینی معتقد بود ابراهیم(ع) باید آنچه در عالم خواب از ذبح فرزند دید را تعبیر می‌کرد و نه اینکه فرزندش را ذبح کند. اما محبت و عشق بیش از حد او نسبت به خداوند، سبب شد تا خواب را تعبیر نکرده و به دنبال ذبح فرزند رفت.

تابلوی آزمون بزرگ اثر محمود فرشچیان

داستان ذبح اسماعیل در قرآن

براساس آیات قرآن، خداوند به ابراهیم(ع)، وعده فرزندی بردبار را داد. با بزرگ شدن اسماعیل، حضرت ابراهیم خواب دید که باید فرزندش را ذبح کند. حضرت ابراهیم، داستان خواب و دستور الهی را به اسماعیل گفت و نظر او را جویا شد. قرآن این مشورت را چنین نقل می‌کند: ﴿(ابراهیم) گفت: پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح می‌کنم، نظر تو چیست؟ (فرزند) گفت: پدرجان، هرچه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت!﴾

هر دو تسلیم خواسته پروردگار شدند، ابراهیم پیشانی فرزند را بر روی زمین قرار داد تا فرزندش را ذبح کند؛ خطاب به ابراهیم گفته شد که به رویای خود عمل کردی و خداوند اسماعیل را از ذبح، رهانید. قرآن این واقعه را با تعبیر «امتحان آشکار» یاد می‌کند: ﴿إِنَّ هذا لَهُوَ الْبَلاءُ الْمُبینُ﴾

تفسیر ماجرای ذبح اسماعیل

آیت الله مکارم شیرازی از مفسران معاصر معتقد است دستور ذبح اسماعیل به ابراهیم(ع) برای امتحان بوده و در نتیجه اصل ذبح اسماعیل، مقصود خداوند نبوده، بلکه هدف میزان اطاعت‌پذیری از خداوند توسط این پدر و پسر بوده است.

برخی امتحانات الهی را در ظاهر بسیار سخت دانسته‌اند که خداوند برای نیکوکاران پیش می‌آورد تا بهترین پاداش را در دنیا و آخرت به آنها دهد. امتحان ابراهیم و اسماعیل در داستان ذبح را امتحانی دانسته‌اند که در ظاهر بسیار سخت بود.